Top 15 angstaanjagende geluiden en hun effecten op de hersenen

📖 Leesduur: 7 min en 51 sec

Geluid kan een diepgaande invloed hebben op de menselijke psychologie. Van overlevingsinstincten die worden geactiveerd door harde, alarmerende geluiden tot subtiele maar verontrustende tonen die angst verhogen, bepaalde geluiden hebben een huiveringwekkend effect op onze hersenen. In dit artikel onderzoeken we de engste geluiden ter wereld en leggen we uit waarom ze zulke intense reacties oproepen door dieper in te gaan op geluidsfrequenties, psychologie en de instinctieve reacties van de hersenen.

Laten we al dit angstaanjagende lawaai eerst eens in een psychologisch perspectief plaatsen.

Cinematografische benaderingen van angstaanjagende geluiden

In horrorfilms is sound design een van de krachtigste middelen om angst en spanning op te roepen. Filmers gebruiken verschillende technieken om geluid te manipuleren en zo de emotionele ervaring te versterken. Laagfrequente geluiden zoals gerommel of diepe drones worden vaak gebruikt om een ​​gevoel van ongemak te creëren, zelfs als de bron van het geluid niet meteen duidelijk is. Deze laagfrequente tonen zijn nauwelijks hoorbaar, maar roepen een fysieke sensatie op die angst en bezorgdheid versterkt. Horrorregisseurs maken ook vaak gebruik van stilte, waardoor rustige momenten de spanning kunnen opbouwen voordat een plotseling, hard geluid (een jump scare) het publiek schokt.

Bovendien kan niet-lineair geluid – geluiden die geen voorspelbare patronen volgen, zoals vervormd gefluister of dissonante muziek – de kijker desoriënteren en ongemak veroorzaken. In klassiekers als The Shining en Psycho versterken gierende violen of griezelige toonveranderingen de emotionele intensiteit door auditieve stress te creëren. Filmers spelen ook met diegetisch en niet-diegetisch geluid. Een personage kan bijvoorbeeld een krakende vloerplank horen, wat diegetisch is (onderdeel van de wereld van de film), maar dit geluid kan worden versterkt of vervormd voor de ervaring van het publiek, waardoor het zenuwslopend wordt. Horrorfilms vertrouwen erop deze auditieve signalen te benutten om anderszins alledaagse geluiden om te zetten in instrumenten van angst, waardoor de kijker wordt ondergedompeld in de sfeer van de film.

Waarom mensen graag horrorfilms kijken

Ondanks de angst en bezorgdheid die horrorfilms oproepen, voelen veel mensen zich ertoe aangetrokken. Psychologisch gezien stelt het kijken naar horror mensen in staat angst te ervaren in een gecontroleerde omgeving. Dit gevoel van controle is cruciaal, omdat de hersenen weten dat de angst gesimuleerd is en ze zo zonder echt gevaar intense emoties kunnen ervaren. De amygdala – verantwoordelijk voor de verwerking van angst – wordt zeer actief tijdens horrorscènes en geeft adrenaline en endorfine vrij, dezelfde chemische stoffen die geassocieerd worden met de vecht-of-vluchtreactie. Deze adrenalinestoot zorgt voor een sensatie, die sommige mensen opwindend vinden. Het lichaam produceert ook dopamine, wat de hersenen een belonend gevoel geeft zodra de dreiging (in dit geval de horrorfilm) voorbij is.

Bovendien geven horrorfilms kijkers de kans om hun angsten indirect onder ogen te zien. Sommige psychologen suggereren dat horrorfilms een vorm van emotionele catharsis bieden, waardoor mensen diepgewortelde angsten of maatschappelijke problemen in metaforische zin kunnen verwerken. Een zombiefilm kan bijvoorbeeld angst voor pandemieën of een maatschappelijke ineenstorting weerspiegelen. Anderen genieten van horror omdat het een 'veilige schrik' biedt, waarbij individuen zich kunnen verbinden door gedeelde angstervaringen, wat de sociale banden versterkt. Paradoxaal genoeg kan het kijken naar iets angstaanjagends in groepsverband juist een gevoel van veiligheid en gemeenschapszin bevorderen. De combinatie van emotionele ontlading, spanning en sociale binding verklaart waarom horrorfilms een trouwe fanbase hebben, ondanks hun vaak angstaanjagende karakter.

En als je nog even door wilt gaan, laten we dan verdergaan met de grafiek. Hier zijn de 15 meest angstaanjagende geluiden.

1. Kreten van nood

Schreeuwen, of ze nu van mensen of dieren komen, zijn universeel angstaanjagend.Ze veroorzaken een onmiddellijke vecht-of-vluchtreactie, omdat de hersenen schreeuwen associëren met gevaar of angst. De reden dat schreeuwen zo alarmerend zijn, ligt in hun specifieke frequentiebereik (tussen 30 en 150 Hz) en de ruwe, onvoorspelbare modulaties die ze verontrustend maken. Evolutionair gezien zijn we geprogrammeerd om te reageren op deze hoge, doordringende geluiden, omdat ze een onmiddellijke dreiging kunnen signaleren.

Effect op de hersenen: Wanneer we een schreeuw horen, activeert onze amygdala – het angstverwerkingscentrum in de hersenen – wat een adrenaline- en cortisolstoot veroorzaakt. Deze snelle reactie bereidt het lichaam voor om aan de situatie te ontsnappen of het gevaar frontaal te confronteren.

2. Krakende deuren of vloeren

Het langzame, opzettelijke kraken van een deur of vloerplank is synoniem met spanning en angst in horrorfilms. Deze geluiden zijn vaak griezelig omdat het laagfrequente, ongestructureerde geluiden zijn die onze hersenen moeilijk kunnen voorspellen. De onvoorspelbaarheid van krakende geluiden creëert een gevoel van onheil, omdat we deze geluiden associëren met iets sluipends of bedreigends dat in de buurt loert.

Effect op de hersenenLaagfrequente geluiden activeren de angstcircuits in de hersenen, met name in de subcorticale gebieden, waardoor we ons ongemakkelijk voelen. Onze hersenen interpreteren kraken als een mogelijk teken dat iets of iemand onopvallend beweegt, waardoor ons bewustzijn van de omgeving toeneemt.

3. Gefluister in het donker

Gefluister, vooral in een donkere of onbekende omgeving, kan zeer verontrustend zijn. Gefluisterde geluiden geven vaak een gevoel van geheimzinnigheid of een onbekende aanwezigheid weer en worden meestal versterkt in stille omgevingen. Door hun zachte volume dwingen gefluister ons om ons meer op het geluid te concentreren, waardoor we ons bewuster worden van onze kwetsbaarheid.

Effect op de hersenen:Fluisteren activeert de auditieve cortex en activeert het spiegelneuronensysteem van de hersenen, waardoor we instinctief proberen de boodschap te begrijpen. De ambiguïteit van gefluister, gecombineerd met de nabijheid van onze oren, creëert een gevoel van intimiteit dat bedreigend kan aanvoelen.

4. Infrasone frequenties

Infrageluid – geluidsgolven onder de 20 Hz – is niet hoorbaar, maar wel voelbaar voor het lichaam. Deze laagfrequente geluiden worden vaak geassocieerd met natuurrampen, zoals aardbevingen of vulkaanuitbarstingen, en gaan gepaard met een gevoel van angst. Infrageluid staat erom bekend misselijkheid, onbehagen en in sommige gevallen zelfs hallucinaties te veroorzaken.

Effect op de hersenenInfrasone golven kunnen resoneren met delen van het menselijk lichaam, waaronder de ogen en inwendige organen. Dit zou kunnen verklaren waarom mensen angstgevoelens of paranormale ervaringen ervaren wanneer ze eraan worden blootgesteld. De hersenen kunnen deze sensaties interpreteren als een teken van gevaar, ook al kunnen we het geluid niet bewust horen.

5. Plotselinge luide knallen of explosies

Plotselinge, harde geluiden – zoals knallen of explosies – zijn bedoeld om ons te laten schrikken. Deze geluiden activeren de overlevingsmechanismen van de hersenen, aangezien plotselinge veranderingen in geluidsniveaus vaak worden geassocieerd met onmiddellijke dreiging. Daarom gebruiken horrorfilms jump scares effectief: ze maken gebruik van de neiging van onze hersenen om snel te reageren op plotselinge geluiden.

Effect op de hersenen: De luidheid en het onverwachte van knallen activeren het sympathische zenuwstelsel, wat een adrenalinestoot veroorzaakt. Het lichaam bereidt zich binnen milliseconden voor op een vecht- of vluchtreactie, waardoor deze geluiden zowel fysiek als mentaal schokkend zijn.

6. Het gezoem van elektrische apparaten (elektromagnetische ruis)

Een zacht, aanhoudend gezoem, vaak afkomstig van elektrische apparaten of machines, kan bij mensen op den duur een onrustig gevoel veroorzaken.Dit geluid is vaak monotoon en aanhoudend, waardoor het voor de hersenen moeilijk is om het te negeren. Sommige wetenschappers geloven dat dit soort geluid de natuurlijke ritmes van de hersenen verstoort en vermoeidheid, angst of zelfs hoofdpijn kan veroorzaken.

Effect op de hersenen: Constante lage frequenties kunnen het gehoorsysteem van de hersenen overprikkelen, wat een vorm van sensorische overbelasting veroorzaakt. Het onvermogen om aan deze frequenties te ontsnappen, kan leiden tot ongemak en onbehagen, wat bijdraagt ​​aan een algemeen gevoel van angst.

7. Dierlijk gegrom

Het diepe, gutturale gegrom van een roofdier is een van de meest oeroude geluiden die angst bij mensen kunnen opwekken. Gegrom signaleert agressie of dreigend gevaar, en onze hersenen reageren instinctief om ons te beschermen tegen mogelijke bedreigingen. De lage frequenties van gegrom, in combinatie met de ruwe, trillende textuur, zorgen ervoor dat het dreigend klinkt.

Effect op de hersenen: Grommen stimuleert de amygdala en maakt stresshormonen zoals cortisol en adrenaline aan. Deze geluiden zijn gekoppeld aan overlevingsinstincten, en onze onmiddellijke reactie is om te vluchten of ons voor te bereiden op verdediging.

8. Baby huilt

Hoewel het niet typisch met horror wordt geassocieerd, kan het geluid van een huilende baby intense emotionele reacties oproepen. Huilen activeert een verzorgersinstinct, maar in bepaalde situaties – zoals wanneer het aanhoudend is of in een stille, donkere ruimte – kan het gevoelens van spanning of hulpeloosheid oproepen.

Effect op de hersenen: Babyhuiltjes activeren het limbisch systeem van de hersenen, met name de voorste insula, die zorgt voor empathie en emotionele reacties. Langdurige blootstelling aan dit geluid kan stress en angst veroorzaken, vooral als de babyhuiltjes niet getroost kunnen worden.

9. Hoog-Pigetikte feedback of gekrijs

Feedback of gierende geluiden, zoals die van een microfoon, zijn storend vanwege hun hoge toonhoogte en onregelmatigheid. Deze geluiden vallen in een frequentiebereik dat belastend is voor de oren en moeilijk te verwerken is voor de hersenen, waardoor ze oncomfortabel en zelfs pijnlijk zijn.

Effect op de hersenenHoge geluiden worden door de auditieve cortex verwerkt als noodsignalen, waardoor ze fysiek ongemak en angst kunnen veroorzaken. De hersenen interpreteren deze geluiden als scherp of schadelijk, wat leidt tot een beschermende reactie om afstand te nemen van de bron.

10. Rommelende Donder

Het lage, verre gerommel van onweer roept vaak angst op omdat het de nadering van een storm aankondigt, wat gevaar met zich mee kan brengen. De diepe, rollende geluidsgolven van onweer, vooral wanneer ze lang aanhouden, kunnen een gevoel van naderend onheil creëren, omdat ze de aanwezigheid van een kracht buiten de menselijke controle aankondigen.

Effect op de hersenen: De hersenen associëren onweer met gevaar vanwege eerdere ervaringen met stormen. De diepe geluidsgolven resoneren met de kern van het lichaam, wat gevoelens van kwetsbaarheid en oerangst kan oproepen, zelfs als we veilig binnen zijn.

11. Voetstappen in een lege gang

Het horen van langzame, bedachtzame voetstappen in een lege gang kan een van de meest verontrustende ervaringen zijn, vooral wanneer de bron van het geluid onbekend is. Het ritmische maar onregelmatige patroon van voetstappen kan angst opwekken, omdat de hersenen proberen te bepalen of het geluid vriend of vijand is.

Effect op de hersenenVoetstappen veroorzaken verhoogde alertheid en een onmiddellijke drang om de bron te lokaliseren. Wanneer de bron van het geluid onduidelijk is, worden de angstcentra in de hersenen geactiveerd, wat een gevoel van angst creëert.

12.Vervormde stemmen

Vervormde stemmen, of ze nu door technologie of op onnatuurlijke wijze ontstaan, hebben een bijzonder verontrustend effect op mensen. Dit komt doordat de hersenen zijn afgestemd op het begrijpen van menselijke spraakpatronen, en wanneer die patronen worden gewijzigd of verstoord, wordt het verwarrend en verontrustend.

Effect op de hersenenVervormde stemmen creëren een cognitieve dissonantie die het voor de hersenen moeilijk maakt om het geluid als menselijk te verwerken. Deze verwarring veroorzaakt een gevoel van onbehagen, omdat de hersenen de veranderde stem als onnatuurlijk of bedreigend ervaren.

13. Klingelende kettingen of metaalachtige geluiden

Het geluid van kettingen die rinkelen of metaal slepen wordt vaak geassocieerd met gevangenschap of opsluiting, wat een diep gevoel van angst oproept. Deze geluiden zijn vaak traag, methodisch en zwaar, wat de associatie met strijd of gevaar versterkt.

Effect op de hersenen:Metaalgerinkel of sleepgeluiden activeren de associatienetwerken in de hersenen, waardoor het geluid wordt gekoppeld aan beelden van beknelling of gevaar. Dit wordt versterkt door culturele afbeeldingen van kettingen als symbolen van gevangenschap.

14. Statische ruis (witte ruis)

Hoewel witte ruis in kleine doses kalmerend kan werken, kan langdurige blootstelling aan ruis of sissende geluiden, zoals die van afgestelde radio's of tv's, angst of ongemak oproepen. De willekeur en het gebrek aan patronen maken het onrustbarend voor de hersenen.

Effect op de hersenenStatische ruis mist ritme of voorspelbaarheid, waardoor de hersenen zich niet kunnen ontspannen. Dit geluid kan mentale vermoeidheid veroorzaken, omdat de hersenen proberen de ruis te begrijpen, wat na verloop van tijd tot angst kan leiden.

15. Hartslaggeluiden

Het geluid van een hartslag, vooral als het versterkt of onregelmatig is, kan steeds griezeliger klinken wanneer het buiten de context wordt gehoord. Dit geluid bootst het interne ritme van het lichaam na, maar versterkt of geïsoleerd kan het een verontrustende herinnering aan onze kwetsbaarheid creëren.

Effect op de hersenen: Het horen van een onregelmatige of versterkte hartslag kan de angstcentra in de hersenen activeren. We zijn onbewust afgestemd op het regelmatige ritme van ons eigen hart, dus wanneer dat ritme wordt verstoord of versterkt, veroorzaakt dat gevoelens van paniek of ongemak.

Aanvullende leesbronnen:

• Braund, Martin, Het geluidslandschap: onze sonische omgeving en de afstemming van de wereld, 1993.

• Levitin, Daniel J., This Is Your Brain on Music: De wetenschap van een menselijke obsessie, Penguin Books, 2006.

• Kumar, S., De neurale basis van aversieve auditieve stimuli, Oxford University Press, 2021.

• Schafer, R. Murray, De afstemming van de wereld, University of Pennsylvania Press, 1977.