15 najlepszych przerażających dźwięków i ich wpływ na mózg

📖 Czas czytania: 7 minut i 51 sekund

Dźwięk może mieć głęboki wpływ na psychologię człowieka. Od instynktów przetrwania wyzwalanych przez głośne, alarmujące dźwięki po subtelne, ale niepokojące tony, które podnoszą poziom lęku, niektóre dźwięki mają mrożący wpływ na nasz mózg. W tym artykule przyjrzymy się najbardziej przerażającym dźwiękom na świecie, wyjaśniając, dlaczego wywołują tak intensywne reakcje, zagłębiając się w częstotliwości dźwięku, psychologię i instynktowne reakcje mózgu.

Najpierw jednak spójrzmy na ten przerażający hałas z perspektywy psychologicznej.

Kinowe podejście do przerażających dźwięków

W kinie grozy, projektowanie dźwięku jest jednym z najpotężniejszych narzędzi do wywoływania strachu i napięcia. Twórcy filmów stosują szereg technik, aby manipulować dźwiękiem w celu wzmocnienia emocjonalnego doświadczenia. Niskoczęstotliwościowe dźwięki, takie jak dudnienia lub głębokie drony, są często wykorzystywane do tworzenia uczucia niepokoju, nawet jeśli źródło dźwięku nie jest od razu jasne. Te niskoczęstotliwościowe dźwięki są ledwo zauważalne, ale wywołują fizyczne doznania, które wzmacniają strach i niepokój. Reżyserzy horrorów często stosują również ciszę, pozwalając cichym momentom budować napięcie, zanim nagły, głośny dźwięk (tzw. jump scare) zaszokuje publiczność.

Ponadto dźwięk nieliniowy — hałasy, które nie podążają za przewidywalnymi wzorcami, takie jak zniekształcone szepty lub dysonansowa muzyka — mogą dezorientować widza i wywoływać dyskomfort. W klasykach takich jak Lśnienie i Psycho skrzypiące skrzypce lub niesamowite zmiany tonalne zwiększają intensywność emocjonalną, tworząc stres słuchowy. Twórcy filmów bawią się również dźwiękiem diegetycznym i niediegetycznym. Na przykład postać może słyszeć skrzypiącą podłogę, która jest diegetyczna (część świata filmu), ale ten dźwięk może być wzmacniany lub zniekształcany dla doświadczenia widza, czyniąc go niepokojącym. Filmy grozy polegają na wykorzystywaniu tych sygnałów słuchowych, aby zamienić w innym przypadku przyziemne dźwięki w instrumenty strachu, zanurzając widza w atmosferze filmu.

Dlaczego ludzie kochają oglądać horrory

Pomimo strachu i niepokoju, jakie wywołują horrory, wiele osób jest do nich przyciąganych. Psychologicznie rzecz biorąc, oglądanie horrorów pozwala jednostkom doświadczać strachu w kontrolowanym środowisku. To poczucie kontroli jest kluczowe, ponieważ mózg wie, że strach jest symulowany i może bezpiecznie eksplorować intensywne emocje bez rzeczywistego niebezpieczeństwa. Ciało migdałowate — odpowiedzialne za przetwarzanie strachu — staje się wysoce aktywne podczas scen horroru, uwalniając adrenalinę i endorfiny, te same substancje chemiczne, które są związane z reakcją walki lub ucieczki. Ten przypływ adrenaliny zapewnia dreszczyk emocji, który niektórzy uważają za ekscytujący. Ciało produkuje również dopaminę, dając mózgowi satysfakcjonujące uczucie, gdy zagrożenie (w tym przypadku horror) minie.

Ponadto filmy grozy dają widzom szansę na pośrednie skonfrontowanie się z lękami. Niektórzy psychologowie sugerują, że filmy grozy oferują formę emocjonalnego katharsis, pozwalając ludziom przetwarzać głęboko zakorzenione lęki lub problemy społeczne w metaforycznym sensie. Na przykład film o zombie może odzwierciedlać lęki przed pandemiami lub załamaniem społecznym. Inni lubią horror, ponieważ działa on jako „bezpieczny strach”, w którym jednostki mogą się łączyć poprzez wspólne doświadczenia strachu, wzmacniając więzi społeczne. Paradoksalnie, oglądanie czegoś przerażającego w grupie może faktycznie wzmacniać poczucie bezpieczeństwa i wspólnoty. Połączenie emocjonalnego uwolnienia, poszukiwania dreszczyku emocji i więzi społecznych wyjaśnia, dlaczego filmy grozy mają oddaną rzeszę fanów, pomimo ich często przerażającej natury.

A jeśli odważysz się kontynuować, przejdźmy do wykresu. Oto 15 najbardziej przerażających dźwięków.

1. Krzyki rozpaczy

Krzyki – niezależnie od tego, czy wydawane przez człowieka, czy zwierzę – są przerażające dla wszystkich.Wyzwalają natychmiastową reakcję walki lub ucieczki, ponieważ mózg kojarzy krzyki z niebezpieczeństwem lub cierpieniem. Powodem, dla którego krzyki są tak alarmujące, jest ich specyficzny zakres częstotliwości (od 30 do 150 Hz) oraz szorstkie, nieprzewidywalne modulacje, które czynią je niepokojącymi. Ewolucyjnie jesteśmy zaprogramowani, aby reagować na te wysokie, przenikliwe dźwięki, ponieważ mogą one sygnalizować bezpośrednie zagrożenie.

Wpływ na mózg: Kiedy słyszymy krzyk, nasze ciało migdałowate — ośrodek przetwarzania strachu w mózgu — rozświetla się, wyzwalając przypływ adrenaliny i kortyzolu. Ta szybka reakcja przygotowuje ciało do ucieczki z sytuacji lub stawienia czoła niebezpieczeństwu.

2. Skrzypiące drzwi lub podłogi

Powolne, celowe skrzypienie drzwi lub podłogi jest synonimem napięcia i grozy w filmach grozy. Te dźwięki są często niesamowite, ponieważ są to dźwięki o niskiej częstotliwości, niestrukturyzowane, których nasz mózg ma trudności z przewidywaniem. Nieprzewidywalność skrzypiących dźwięków tworzy poczucie złowrogiego przeczucia, ponieważ kojarzymy te dźwięki z czymś podstępnym lub groźnym czyhającym w pobliżu.

Wpływ na mózg:Dźwięki o niskiej częstotliwości aktywują obwody strachu w mózgu, szczególnie w obszarach podkorowych, sprawiając, że czujemy się nieswojo. Nasz mózg interpretuje skrzypienie jako potencjalny znak, że coś lub ktoś porusza się ukradkiem, zwiększając naszą świadomość otoczenia.

3. Szepty w ciemnościach

Szepty, zwłaszcza w ciemnym lub nieznanym otoczeniu, mogą być głęboko niepokojące. Szeptane dźwięki często przekazują tajemnicę lub nieznaną obecność i są zwykle wzmacniane w cichym otoczeniu. Ze względu na swoją cichą głośność szepty zmuszają nas do większego skupienia się na dźwięku, czyniąc nas bardziej świadomymi naszej podatności na zranienie.

Wpływ na mózg: Szepty aktywują korę słuchową i angażują układ neuronów lustrzanych mózgu, co sprawia, że ​​instynktownie próbujemy zrozumieć wiadomość. Niejednoznaczność szeptów w połączeniu z ich bliskością do naszych uszu tworzy poczucie intymności, które może wydawać się groźne.

4. Częstotliwości infradźwiękowe

Infradźwięki — fale dźwiękowe poniżej 20 Hz — nie są słyszalne, ale ciało może je nadal odczuwać. Te dźwięki o niskiej częstotliwości są często kojarzone z klęskami żywiołowymi, takimi jak trzęsienia ziemi lub erupcje wulkanów, i wiążą się z poczuciem strachu. Wiadomo, że infradźwięki wywołują mdłości, niepokój, a w niektórych przypadkach nawet halucynacje.

Wpływ na mózg:Fale infradźwiękowe mogą rezonować z częściami ludzkiego ciała, w tym z oczami i narządami wewnętrznymi, co może wyjaśniać, dlaczego ludzie zgłaszają uczucia przerażenia lub paranormalne doświadczenia, gdy są narażeni na ich działanie. Mózg może interpretować te odczucia jako oznakę niebezpieczeństwa, nawet jeśli nie możemy świadomie słyszeć dźwięku.

5. Nagłe głośne wybuchy lub eksplozje

Nagłe, głośne dźwięki — takie jak huki lub eksplozje — mają nas przestraszyć. Te hałasy uruchamiają mechanizmy przetrwania mózgu, ponieważ nagłe zmiany poziomu dźwięku są często kojarzone z natychmiastowymi zagrożeniami. Dlatego filmy grozy skutecznie wykorzystują jump scare: wykorzystują tendencję naszego mózgu do szybkiej reakcji na nagłe dźwięki.

Wpływ na mózg:Głośność i nieoczekiwanie huków aktywują układ współczulny, powodując przypływ adrenaliny. Ciało przygotowuje się do walki lub ucieczki w ciągu milisekund, co sprawia, że ​​dźwięki te są zarówno fizycznie, jak i psychicznie wstrząsające.

6. Szum urządzeń elektrycznych (szum elektromagnetyczny)

Cichy, ciągły szum, często pochodzący z urządzeń elektrycznych lub maszyn, może z czasem powodować uczucie niepokoju.Ten dźwięk jest często monotonny i uporczywy, przez co mózgowi trudno go zignorować. Niektórzy naukowcy uważają, że ten rodzaj hałasu zakłóca naturalne rytmy mózgu i może powodować zmęczenie, niepokój, a nawet bóle głowy.

Wpływ na mózg: Stałe dźwięki o niskiej częstotliwości mogą nadmiernie stymulować układ słuchowy mózgu, tworząc rodzaj przeciążenia sensorycznego. Niemożność ucieczki od tych częstotliwości może prowadzić do dyskomfortu i niepokoju, przyczyniając się do ogólnego poczucia niepokoju.

7. Warczenie zwierząt

Głębokie, gardłowe warczenie drapieżnika jest jednym z najbardziej pierwotnych dźwięków, które mogą wywołać strach u ludzi. Warczenie sygnalizuje agresję lub nieuchronne niebezpieczeństwo, a nasz mózg instynktownie reaguje, aby chronić nas przed potencjalnymi zagrożeniami. Niskie częstotliwości warczenia w połączeniu z ich szorstką, wibrującą fakturą sprawiają, że brzmią groźnie.

Wpływ na mózg:Warczenie pobudza ciało migdałowate i uwalnia hormony stresu, takie jak kortyzol i adrenalina. Dźwięki te są powiązane z instynktem przetrwania, a naszą natychmiastową reakcją jest ucieczka lub przygotowanie się do obrony.

8. Płacz dziecka

Choć zazwyczaj nie kojarzy się z horrorem, odgłos płaczu dziecka może wywołać intensywne reakcje emocjonalne. Płacz wyzwala instynkt opiekuna, ale w pewnych sytuacjach — na przykład, gdy jest uporczywy lub w cichym, ciemnym miejscu — może wywoływać uczucie napięcia lub bezradności.

Wpływ na mózg: Płacz dziecka aktywuje układ limbiczny mózgu, szczególnie przednią część wyspy, która odpowiada za empatię i reakcje emocjonalne. Długotrwałe narażenie na ten dźwięk może wywołać stres i niepokój, szczególnie jeśli płaczu nie można uspokoić.

9. Wysoki-Pitched Informacja zwrotna lub pisk

Sprzężenia zwrotne lub piskliwe dźwięki, takie jak te z mikrofonu, są niepokojące ze względu na ich wysoką wysokość i nieregularność. Dźwięki te mieszczą się w zakresie częstotliwości, który jest nieprzyjemny dla uszu i trudny do przetworzenia przez mózg, co sprawia, że ​​są nieprzyjemne, a nawet bolesne.

Wpływ na mózg:Wysokie dźwięki są przetwarzane przez korę słuchową jako sygnały niepokoju, dlatego mogą powodować fizyczny dyskomfort i niepokój. Mózg interpretuje te dźwięki jako ostre lub szkodliwe, co powoduje reakcję ochronną, aby oddalić się od źródła.

10. Grzmiący grzmot

Niski, odległy grzmot często wywołuje strach, ponieważ sygnalizuje zbliżającą się burzę, która może przynieść niebezpieczeństwo. Głębokie, toczące się fale dźwiękowe grzmotu, zwłaszcza gdy są przedłużone, mogą tworzyć poczucie zbliżającej się zagłady, ponieważ sygnalizują obecność siły poza ludzką kontrolą.

Wpływ na mózg:Mózg kojarzy grzmoty z niebezpieczeństwem ze względu na wcześniejsze doświadczenia z burzami. Głębokie fale dźwiękowe rezonują z rdzeniem ciała, co może wywołać uczucie bezbronności i pierwotnego strachu, nawet gdy jesteśmy bezpieczni w domu.

11. Kroki na pustym korytarzu

Słyszenie powolnych, rozważnych kroków na pustym korytarzu może być jednym z najbardziej niepokojących doświadczeń, zwłaszcza gdy źródło dźwięku jest nieznane. Rytmiczny, ale nieregularny wzór kroków może wywołać niepokój, ponieważ mózg próbuje określić, czy dźwięk jest przyjacielem, czy wrogiem.

Wpływ na mózg:Kroki wyzwalają zwiększoną czujność i natychmiastową chęć zlokalizowania źródła. Gdy źródło dźwięku jest niejednoznaczne, ośrodki lękowe mózgu aktywują się, tworząc poczucie strachu.

12.Zniekształcone głosy

Zniekształcone głosy, czy to przez technologię, czy przez nienaturalne środki, mają szczególnie niepokojący wpływ na ludzi. Dzieje się tak, ponieważ mózg jest dostrojony do rozumienia ludzkich wzorców mowy, a gdy te wzorce są zmieniane lub zakłócane, stają się mylące i niepokojące.

Wpływ na mózg:Zniekształcone głosy powodują dysonans poznawczy, który utrudnia mózgowi przetwarzanie dźwięku jako ludzkiego. To zamieszanie wywołuje uczucie niepokoju, ponieważ mózg odbiera zmieniony głos jako nienaturalny lub groźny.

13. Łańcuchy brzęczące lub wydające metaliczne dźwięki

Dźwięk łańcuchów brzęczących lub ciągnących metal jest często kojarzony z uwięzieniem lub zamknięciem, co wywołuje głębokie poczucie strachu. Dźwięki te są często powolne, metodyczne i ciężkie, co wzmacnia ich skojarzenie z walką lub niebezpieczeństwem.

Wpływ na mózg: Metaliczne brzęki lub dźwięki przeciągania aktywują sieci skojarzeniowe mózgu, łącząc dźwięk z obrazami uwięzienia lub niebezpieczeństwa. Wzmacniają to kulturowe przedstawienia łańcuchów jako symboli uwięzienia.

14. Szum statyczny (szum biały)

Chociaż biały szum może być uspokajający w małych dawkach, przedłużona ekspozycja na statyczne lub syczące dźwięki, takie jak te z niesstrojonych radia lub telewizorów, może wywołać niepokój lub dyskomfort. Przypadkowość i brak wzorca sprawiają, że jest on niepokojący dla mózgu.

Wpływ na mózg: Hałas statyczny nie ma rytmu ani przewidywalności, co uniemożliwia mózgowi relaks. Dźwięk ten może powodować zmęczenie psychiczne, ponieważ mózg próbuje nadać sens hałasowi, co z czasem powoduje niepokój.

15. Dźwięki bicia serca

Dźwięk bicia serca, zwłaszcza wzmocniony lub nieregularny, może stać się coraz bardziej niesamowity, gdy słyszymy go poza kontekstem. Dźwięk ten naśladuje wewnętrzny rytm ciała, ale wzmocniony lub wyizolowany może tworzyć niepokojące przypomnienie naszej wrażliwości.

Wpływ na mózg:Słyszenie nieregularnego lub wzmocnionego bicia serca może aktywować ośrodki lękowe mózgu. Podświadomie jesteśmy dostrojeni do regularnego rytmu naszego serca, więc gdy ten rytm jest zmieniony lub podkreślony, wyzwala uczucie paniki lub dyskomfortu.

Dodatkowe źródła informacji:

• Braund, Martin, Krajobraz dźwiękowy: nasze środowisko dźwiękowe i strojenie świata, 1993.

• Levitin, Daniel J., Oto twój mózg słuchający muzyki. Nauka o ludzkiej obsesji, Penguin Books, 2006.

• Kumar, S., Podstawy neuronalne awersyjnych bodźców słuchowych, Oxford University Press, 2021.

• Schafer, R. Murray, Strojenie świata, Wydawnictwo Uniwersytetu Pensylwanii, 1977.